Zatrucie grzybami – po jakim czasie pojawiają się niepokojące objawy? Co robić, gdy dojdzie do zatrucia?

Po jakim czasie występują pierwsze objawy zatrucia grzybami?

Czas, w jakim pojawiają się pierwsze symptomy zatrucia grzybami, jest zróżnicowany. Mogą one wystąpić już w ciągu 30 minut od spożycia, ale zdarza się także, że pojawiają się dopiero po kilku dniach. Kluczowe znaczenie ma rodzaj zjedzonych grzybów oraz ilość zawartych w nich toksyn. Częstsze są zatrucia z krótszym okresem utajenia, który trwa od pół godziny do pięciu godzin. Dłuższy czas utajenia, sięgający od sześciu do 24 godzin lub więcej, niesie ze sobą większe ryzyko dla pracy organów wewnętrznych. Powszechnie uważa się, że późniejsze wystąpienie objawów wiąże się z gorszymi rokowaniami.

Jakie objawy zatrucia pojawiają się w ciągu kilku godzin od spożycia?

Zaraz po spożyciu grzybów, w pierwszych kilku godzinach, mogą pojawić się dolegliwości żołądkowe. Możliwe są:

• bóle brzucha,
• mdłości,
• wymioty.
• biegunka.

Objawy te mogą prowadzić do odwodnienia, które wymaga szczególnej troski.

Istnieją także mniej oczywiste symptomy, możliwe jest: wystąpienie uczucia gorąca, problemy ze wzrokiem, obniżenia ciśnienia, a nawet utrata przytomności. W niektórych przypadkach pojawiają się halucynacje oraz rozszerzone źrenice.

Jakie objawy zatrucia występują po długim okresie utajenia?

Po okresie utajenia, który może trwać od kilku godzin do paru dni, zaczynają występować najgroźniejsze symptomy zatrucia grzybami, wskazując na poważne uszkodzenia organów wewnętrznych. Szczególnie zdradliwe są zatrucia cytotropowe, ponieważ ich oznaki pojawiają się późno, ale mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian w narządach.

Do grzybów powodujących ten typ zatruć należą m.in.:

• muchomor sromotnikowy,
• piestrzenica kasztanowata,
• zasłonak rudy (skutki zatrucia jego toksyną mogą być widoczne nawet do dwóch tygodni po spożyciu).

Początkowe objawy, takie jak bóle brzucha, nawracające wymioty i biegunka, mogą być mylące. Po nich często następuje krótka poprawa samopoczucia, po której rozwijają się znacznie poważniejsze symptomy, w tym niewydolność narządów i śpiączka.

W poniższej galerii znajdziesz zdjęcia najbardziej trujących grzybów. Podczas grzybobrania, omijaj je szerokim łukiem.

Jakie są objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym?

Spożycie muchomora sromotnikowego zwykle prowadzi do objawów zatrucia po upływie 8–12 godzin, co tworzy niebezpieczny okres ukrycia. Obecne w nim toksyny, zwłaszcza amatoksyny, stanowią poważne zagrożenie dla wątroby i nerek, co czyni to zatrucie niezwykle groźnym.

Pierwsze objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym to przede wszystkim ostre dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty i biegunka – niekiedy z domieszką krwi. Po tej fazie, nazywanej żołądkowo-jelitową, może nastąpić przejściowa ulga, która trwa kilkanaście godzin. Jednak po niej pojawiają się ciężkie objawy uszkodzenia narządów.

Muchomor sromotnikowy odpowiada za liczne śmiertelne zatrucia w Polsce, dlatego kluczowe jest zachowanie ostrożności i szybka reakcja w przypadku podejrzenia zatrucia.

Jakie narządy wewnętrzne uszkadzają toksyny grzybowe?

Toksyny grzybowe potrafią poważnie zaszkodzić organom wewnętrznym. Cytotropowe substancje, takie jak amatoksyny (obecne m.in. w muchomorze sromotnikowym) czy orellanina (występująca w zasłonaku rudym), powodują zniszczenie komórek kluczowych organów. Amatoksyny atakują przede wszystkim wątrobę, natomiast orellanina jest wysoce toksyczna dla nerek. Toksyny zawarte w piestrzenicy kasztanowatej również obciążają te narządy.

Z drugiej strony, niektóre grzyby, takie jak muchomor czerwony czy muchomor plamisty, zawierają związki psychoaktywne, które wpływają na układ nerwowy, prowadząc do zaburzeń świadomości oraz halucynacji. Dodatkowo, chityna znajdująca się w ścianach komórkowych grzybów może być trudna do strawienia, co negatywnie oddziałuje na procesy trawienne.

Co robić w przypadku podejrzenia zatrucia grzybami?

Jeśli istnieje podejrzenie zatrucia grzybami, kluczowe jest natychmiastowe działanie. Należy wezwać pogotowie lub jak najszybciej udać się do szpitala. Gdy osoba jest przytomna, można spróbować sprowokować wymioty, by usunąć toksyny z organizmu, pod warunkiem że nie minęło dużo czasu od spożycia. Ważne jest, aby zachować próbki wymiocin lub resztki posiłku do ewentualnej analizy. Należy zadbać o nawodnienie oraz unikać samodzielnego podawania leków bez konsultacji lekarskiej. Osoby, które spożywały te same grzyby, powinny być również bacznie obserwowane, nawet jeśli nie wykazują objawów.

Szybkie działanie może być kluczowe dla ratowania zdrowia i życia, więc nie zwlekaj, gdy podejrzewasz zatrucie.

Jak przebiega leczenie zatrucia grzybami w szpitalu?

W szpitalu leczenie zatrucia grzybami koncentruje się na eliminacji toksyn, neutralizacji ich efektów oraz wsparciu funkcji organizmu. Podejście to jest indywidualnie dostosowywane do rodzaju zatrucia i stanu zdrowia pacjenta.

Kluczowe etapy leczenia obejmują:

• płukanie żołądka: służy do usuwania niestrawionych fragmentów grzybów, a jego skuteczność rośnie, jeśli wykonane jest szybko po spożyciu,
• podawanie węgla aktywowanego: zatrzymuje toksyny w układzie pokarmowym, co zapobiega ich wchłanianiu,
• nawadnianie i wyrównywanie elektrolitów: dzięki dożylnym płynom przywracana jest równowaga zaburzona przez wymioty oraz biegunkę,
• podanie antidotum: w razie niektórych toksyn, jak amatoksyny, stosuje się leki ochronne dla wątroby, na przykład silibininę,
• leczenie wspomagające: skupia się na monitorowaniu i wspieraniu funkcji życiowych, a w trudnych przypadkach może wymagać zastosowania respiratora.

• W sytuacjach, gdzie dochodzi do poważnych uszkodzeń organów, niezbędne mogą okazać się zaawansowane zabiegi:
• dializa albuminowa (MARS): wspomaga oczyszczanie krwi, gdy wątroba nie działa prawidłowo,
• przeszczep narządów: niezbędny przy nieodwracalnym uszkodzeniu wątroby lub nerek.

Kluczowe jest też stałe monitorowanie parametrów medycznych, takich jak:

• parametry wątrobowe (np. ALT, AST, bilirubina),
• funkcje nerek (kreatynina, mocznik),
• poziom elektrolitów,
• wyniki badania gazometrycznego,
• krzepliwość krwi.

Powrót do pełni zdrowia może zająć sporo czasu i często wymaga rehabilitacji.

Dlaczego zatrucie grzybami jest groźniejsze dla dzieci?

Zatrucie grzybami stanowi szczególne zagrożenie dla dzieci, ponieważ ich organizmy nadal się rozwijają. Układy odpornościowe i metaboliczne młodych nie są w pełni dojrzałe, co utrudnia im efektywne usuwanie szkodliwych substancji. Ponadto, ze względu na mniejszą masę ciała, nawet niewielka ilość toksyn może poważnie zagrażać ich zdrowiu.

Dzieci mają trudności z przetwarzaniem toksyn zawartych w grzybach, a ich większa podatność na odwodnienie dodatkowo podnosi ryzyko uszkodzenia narządów, takich jak wątroba i nerki. Z tego powodu eksperci radzą, by młodszym dzieciom nie serwować potraw zawierających grzyby.